Op dinsdag 25 oktober 2022 werden de Pieter van Foreest Wetenschapsprijzen 2022 uitgereikt. Er was een publicatieprijs voor het beste wetenschappelijke artikel gepubliceerd in 2021 waaraan Noordwest heeft bijgedragen. Daarna werden er twee aanmoedigingsprijzen en de innovatieprijs uitgereikt. De bijeenkomst werd opgeluisterd door een lezing van hersenonderzoeker prof. Dick Swaab over ons creatieve brein.
De Pieter van Foreest Publicatieprijs 2022 is toegekend aan Tjerk Opstal, aios cardiologie bij Noordwest. Hij kreeg de prijs voor zijn onderzoek naar een eeuwenoud geneesmiddel dat effectief blijkt bij het voorkomen van hartinfarcten. Het gaat om het middel colchicine, dat gewonnen wordt uit de bol van de herfsttijloos, een soort krokus zonder bladeren.
Het honderdkoppige publiek en de jury waren het op 25 oktober 2022 helemaal met elkaar eens: de prijs voor het beste wetenschappelijke artikel van 2021 moest gaan naar Tjerk Opstal. In een illustratieve presentatie vertelde hij hoe hij via de Alkmaarse cardioloog en hoogleraar Jan Hein Cornel betrokken was geraakt bij een grootscheeps Nederlands-Australisch onderzoek naar de preventie van coronaire hartziekten met behulp van colchicine.
Een van de risicofactoren voor het ontstaan van hart- en vaatziekten is vaatwandverkalking. Dit komt onder andere door cholesterol, dat in kristallen stolt en met de scherpe punten daarvan ontstekingen veroorzaakt. In hun zoektocht naar ontstekingsremmers kwamen onderzoekers uit bij colchicine. Dit middel wordt al heel lang ingezet voor de behandeling van jicht, dat eveneens door kristalvorming (van urinezuur) wordt veroorzaakt.
Dat colchicine direct na een hartinfarct schade aan het hart voorkomt, was al eerder uit de studie gebleken. Wat Opstal nu heeft onderzocht is of het ook werkt bij patiënten bij wie dit al langer geleden is. En dat blijkt het geval te zijn: patiënten die al jarenlang klachtenvrij zijn, hebben met het middel dertig procent minder kans op het ontstaan van een nieuw hartinfarct.
Het artikel waarmee Opstal de Pieter van Foreest Publicatieprijs won is getiteld Colchicine in Patients with Chronic Coronary Disease in Relation to Prior Acute Coronary Syndrome. Het is gepubliceerd in Journal of the American College of Cardiology.
Tekst: MAS-Communicatie Heiloo/Marjolein Voorberg